ZABURZENIA LĘKOWE
Typy Zaburzeń Lękowych
Zaburzenia lękowe są jednymi z najczęściej diagnozowanych zaburzeń psychicznych, a ich różnorodność (GAD, fobie, OCD) jest wynikiem genetycznych oraz środowiskowych czynników ryzyka. Badanie Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wykazało, że zaburzenia lękowe dotykają 3,6% populacji światowej, przy czym u kobiet występują dwa razy częściej niż u mężczyzn (6,8% u kobiet i 2,8% u mężczyzn)
Najczęstsze Czynniki Powodujące Zaburzenia Lękowe
Zaburzenia lękowe mogą być wynikiem różnych przyczyn:
- Mobbing – Wieloletnie badania nad wpływem mobbingu na zdrowie psychiczne pokazują, że osoby doświadczające nękania w pracy są trzykrotnie bardziej narażone na rozwój zaburzeń lękowych
Psycholog Lubin - Trauma i PTSD – Doświadczenia traumatyczne, takie jak wojna czy przemoc, są silnie związane z rozwojem PTSD. W badaniach neurobiologicznych wykazano, że u pacjentów z PTSD ciało migdałowate wykazuje nadaktywność, co może zwiększać skłonność do reakcji lękowych
Podyplomie
Psychiatria i Psychologia Kliniczna - Genetyka i nieadaptacyjne schematy – Badania sugerują, że negatywne schematy myślowe, które rozwijają się we wczesnym okresie życia, mogą predysponować jednostki do zaburzeń lękowych, a czynniki genetyczne, jak zmienność w obrębie genu COMT, wpływają na indywidualne różnice w reakcji na stres
Psychiatria Polska
Leczenie Farmakologiczne Zaburzeń Lękowych – Czy Leki Zawsze Są Niezbędne?
Farmakoterapia, w tym leki z grupy SSRI i benzodiazepiny, pozostaje istotnym elementem leczenia zaburzeń lękowych. Przegląd badań z 2023 roku wskazuje, że benzodiazepiny, takie jak klonazepam i alprazolam, skutecznie łagodzą objawy, ale ze względu na ryzyko uzależnienia ich stosowanie powinno być krótkoterminowe
W opornych przypadkach można rozważyć dodanie leków przeciwpsychotycznych, takich jak olanzapina, choć jej skuteczność wymaga dalszych badań
Podyplomie
CBT (Terapia Poznawczo-Behawioralna) w Leczeniu Zaburzeń Lękowych
CBT pozostaje złotym standardem w leczeniu lęków, czego dowodem są liczne badania potwierdzające skuteczność tej terapii w łagodzeniu objawów lękowych. CBT koncentruje się na identyfikacji i modyfikacji myśli oraz zachowań nasilających lęk, a także na nauce technik relaksacyjnych i ekspozycji na źródła lęku. Badanie opublikowane w Archives of General Psychiatry wskazuje, że CBT skutecznie redukuje objawy lękowe u 50-75% pacjentów, a jej efekty utrzymują się długo po zakończeniu terapii
Neuroobrazowe Efekty CBT
Badania funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI) wykazały, że CBT skutecznie redukuje nadaktywność w strukturach związanych z przetwarzaniem emocji, takich jak ciało migdałowate, kora oczodołowa oraz zakręt obręczy. U pacjentów z OCD stwierdzono obniżenie metabolizmu glukozy w jądrze ogoniastym, co wiąże się z redukcją objawów kompulsyjnych
W przypadku fobii społecznych, PTSD oraz zespołu lęku napadowego zauważono zmniejszenie przepływu krwi w regionach przedczołowych i ciemieniowych, co przyczynia się do złagodzenia reakcji emocjonalnych na bodźce stresujące
Psychiatria i Psychologia Kliniczna
Psychiatria Polska
Podsumowanie
Zaburzenia lękowe mają różnorodne przyczyny i mogą przybierać różne formy, od mobbingu po skutki traumatycznych przeżyć. Chociaż farmakoterapia bywa pomocna, CBT pozostaje najskuteczniejszym podejściem, oferując pacjentom długotrwałe efekty i narzędzia do samodzielnego radzenia sobie z lękiem. Neuroobrazowanie potwierdza, że CBT prowadzi do zmian w strukturach mózgu odpowiedzialnych za przetwarzanie emocji, co dodatkowo wzmacnia efektywność tej terapii w leczeniu zaburzeń lękowych.
Źródła naukowe z PubMed:
- Stein DJ, Sareen J. “Generalized Anxiety Disorder.” N Engl J Med. 2015; 373(21): 2047-2057.
- Furmark T et al. “Neuroimaging in social anxiety disorder: A meta-analytic review of neurofunctional studies.” Neurosci Biobehav Rev. 2002; 26(3): 319-329.
- Baxter LR et al. “Reduction of prefrontal cortex glucose metabolism common to three types of depression.” Arch Gen Psychiatry. 1989; 46(3): 243-250.
- Etkin A, Wager TD. “Functional neuroimaging of anxiety: a meta-analysis of emotional processing in PTSD, social anxiety disorder, and specific phobia.” Am J Psychiatry. 2007; 164(10): 1476-1488.